Bireysel Başvuru

Hakkımızda

Nedir?

Bireysel başvuru; Anayasa’mızda güvenceye kavuşturulmuş temel hak ve özgürlüklerden Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi veya ek protokollerinde yer alan herhangi birinin kamu gücü tarafından ihlal edildiğini düşünen herkesin kullanabileceği bir hak arama yoludur.

Sözleşmeye taraf olan bir ülkede yaşayan kişiler, ihlale konu işlem veya eylemle ilgili iç hukukta haklarını aradıktan sonra hukuki deyişle iç hukuk yollarını tükettikten sonra bireysel başvuru yoluna koyulurlar. Önce Anayasa Mahkemesi’ne, sonuç alınamazsa veya tatmin olunmamışsa Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne başvuru yapılır.

Bireysel başvuru yolu şekil şartları ve usul incelikleri ile uzmanlık isteyen bir alandır. Konuya ilişkin akla gelebilecek tüm sorular Anayasa Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin internet ve sosyal medya hesaplarında yer aldığından oradaki bilgileri yineleyip laf kalabalığı yapacak değiliz. Yapacağımız eskilerin diliyle “efradını cami ağyarını mani” yani eksiksiz, tüm şekil ve esas şartları içeren, gerekçelendirilmesi doğru bir başvuru için başvuru sahiplerine yardımcı olmaktır. Doğru bir başvuru mutlaka ihlal kararı ile sonuçlanır demek değildir ama yanlış bir başvuru mutlak başarısızlık demektir. Bu da ekonomi ve zaman kaybı ile birlikte yaşanan haksızlığın giderilememesi anlamına gelir. Bireysel başvuru istatistiklerinde, her beş başvurudan dördünün esasa girmeden reddedilmesi konuyu tek başına açıklamaya yeterlidir.

Kim?

Anayasamız ve AİHS’ ile Türkiye’nin taraf olduğu ek protokollerde ortaklaşa belirtilen temel hak ve özgürlüklerin sözleşmeye üye bir devletçe ihlal edildiğini düşünen gerçek ve (özel) tüzel kişiler ile üye ülkelerden biri diğer üye devlet hakkında başvuruda bulunabilir.

Bireysel başvurular bizzat veya kanuni temsilci ya da avukat tarafından yapılabilmektedir.

Ne zaman?

Bireysel başvuru süresi Anayasa Mahkemesi için 30 gün , Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi için 4 aydır.

Süre kuralının özel istisnaları vardır.

Nasıl?

Bireysel başvurular “bireysel başvuru formu” ve ekleriyle yapılır. Anayasa Mahkemesi’ne doğrudan ya da mahkemeler aracılığıyla, yurtdışından ise temsilcilikler aracılığıyla bireysel başvuruda bulunmak mümkün iken Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine yapılacak başvurular posta yoluyla yapılabilmektedir.

Mahkemelerin adresleri :

The Registrar

European Court of Human Rights

Council of Europe

F-67075 Strasbourg

Anayasa Mahkemesi

Ahlatlıbeş mah. Şehit Savcı Mehmet Selim Kiraz cad.

No: 4 06805 Çankaya Ankara

Yani?

Başta söylediğimiz sonda da tekrarlamakta fayda var:

Bireysel başvuru yoluna ilişkin merak edilen soruların tamamı aşağıdaki linklerde, mahkemelerin web sayfalarında mevcut. Önemli olan, bu bilgilere göre başvurunun usulünce nasıl yapılacağı, ihlale konu hak veya özgürlüğün hangi gerekçelerle bireyselleştirileceği. Burada da vurucu nokta, ihlal edilen haklarınıza ait anlatım, dayanak gösterebilme, belgelendirme ile şekil şartlarına eksiksiz uymaktır. Bunu da sadece “kes kopyala yapıştır” ile yapabileceğini düşünenler maalesef bu haksız özgüvenlerinin bedelini hayal kırıklığı ile ödemektedirler. Hukuk eğitimi almamış, hukuka ve içtihada hakim olmayan, insan hakları ve usul hukukundan habersiz kişiler özellikle sosyal medya paylaşımlarında yer alan bilgilerle işin kolayına kaçmakta ve fakat son pişmanlık fayda etmemektedir. Bireysel başvuru yolu bir üst/super temyiz yolu değildir. Başvuruları inceleyen mahkemeler de başvurucunun suçlu/suçsuz olup olmadığıyla değil Sözleşme ve Anayasa’da güvenceye alınan hakların ihlal edilip edilmediğiyle ilgilenirler. Adalete erişmek, haklarına bu dünyada kavuşmak yerine uçuk tazminat hayalleri ile gerçeklikten kopuk, abartılmış beklentileri olanların bilgi ve dikkatine sunulur.